Phòng sạch là một không gian kiểm soát đặc biệt, nơi mức độ ô nhiễm được kiểm soát chặt chẽ, phù hợp với các yêu cầu khắt khe của nhiều ngành công nghiệp như dược phẩm, điện tử, thực phẩm và y tế. Việc thiết kế phòng sạch không chỉ đơn thuần là xây dựng một không gian làm việc, mà còn phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt nhằm đảm bảo hiệu suất và an toàn tối đa.
1. Tiêu chuẩn thiết kế phòng sạch
Khi thiết kế phòng sạch, cần tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo môi trường sạch và an toàn. Một số tiêu chuẩn phổ biến bao gồm:
-
ISO 14644-1: Đây là tiêu chuẩn quốc tế quy định mức độ sạch trong phòng sạch, dựa trên số lượng hạt bụi trong không khí. Phòng sạch được phân loại từ ISO 1 (sạch nhất) đến ISO 9 (ít sạch nhất), tùy thuộc vào mức độ kiểm soát hạt bụi.
-
GMP (Good Manufacturing Practice): Đây là tiêu chuẩn trong ngành dược phẩm, đảm bảo rằng các quy trình sản xuất và môi trường phòng sạch đáp ứng yêu cầu về an toàn, chất lượng và vệ sinh.
-
FS209E: Đây là tiêu chuẩn phòng sạch của Mỹ, xác định mức độ sạch dựa trên kích thước hạt và số lượng hạt có trong không khí.
-
EU GMP (Tiêu chuẩn Châu Âu): Tiêu chuẩn này đặc biệt áp dụng cho các nhà máy sản xuất thuốc, quy định mức độ sạch cần đạt được trong các khu vực sản xuất dược phẩm.
2. Quy trình thiết kế phòng sạch
Thiết kế phòng sạch là một quy trình phức tạp, bao gồm nhiều bước để đảm bảo đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn vệ sinh khắt khe. Các bước chính trong quy trình thiết kế phòng sạch bao gồm:
-
Khảo sát và phân tích nhu cầu:
-
Xác định loại sản phẩm hoặc quy trình cần sử dụng trong phòng sạch.
-
Đánh giá các yêu cầu về cấp độ sạch, môi trường làm việc, và tiêu chuẩn cần áp dụng.
-
Thiết kế sơ bộ:
-
Xác định các khu vực chính trong phòng sạch như khu vực sản xuất, khu vực lưu trữ, và hành lang.
-
Thiết kế sơ đồ mặt bằng và bố trí các thiết bị như hệ thống điều hòa không khí (HVAC), hệ thống lọc không khí, và hệ thống áp suất.
-
Lựa chọn vật liệu:
-
Chọn các vật liệu phù hợp cho tường, sàn, trần, và cửa, đảm bảo không phát sinh hạt bụi và dễ dàng vệ sinh.
-
Đảm bảo vật liệu chịu được môi trường khắc nghiệt và không gây ô nhiễm cho phòng sạch.
-
Thiết kế hệ thống HVAC:
-
Hệ thống HVAC đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và lưu lượng không khí.
-
Cần đảm bảo hệ thống này hoạt động ổn định và đáp ứng được yêu cầu cấp độ sạch.
-
Kiểm tra và thử nghiệm:
-
Sau khi hoàn thành thiết kế, cần tiến hành kiểm tra và thử nghiệm hệ thống để đảm bảo phòng sạch đáp ứng các tiêu chuẩn về mức độ sạch, áp suất không khí, và độ ẩm.
-
Quy trình kiểm tra bao gồm đo đạc hạt bụi, tốc độ không khí, và kiểm tra áp suất giữa các khu vực phòng sạch.
-
Bảo trì và vận hành:
-
Sau khi phòng sạch đi vào hoạt động, cần duy trì và bảo trì định kỳ hệ thống lọc không khí, hệ thống HVAC và các thiết bị khác để đảm bảo phòng sạch hoạt động ổn định và hiệu quả.
Kết luận
Thiết kế phòng sạch đòi hỏi phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế và quy trình kỹ thuật khắt khe. Việc thiết kế một phòng sạch hiệu quả không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho quy trình sản xuất mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm, đặc biệt trong các ngành yêu cầu cao về vệ sinh và kiểm soát ô nhiễm.
